Egiptopedia
Advertisement
Izyda rozkładająca uskrzydlone ramiona

Izyda rozkładająca uskrzydlone ramiona, grobowiec Seti I

Izyda

Posążek Izydy z małym Horusem. Muzeum Narodowe w Warszawie

Izyda 2

Izyda z Horusem. Muzeum Narodowe w Warszawie

Izyda afrodyta

Posążek Afrodyty-Izydy z brązu. Muzeum Narodowe w Warszawie

Izyda, Aset, Eset ("tron") - bogini płodności, opiekunka rodzin. Jej świętym zwierzęciem była krowa. Kult Izydy w Dolnym Egipcie udokumentowany jest od czasów wczesnodynastycznych.

Mitologia[]

Córka bogini Nut i boga Geba, siostra Ozyrysa, Seta i Neftydy. Związana jest z kręgiem ozyriackim, żona Ozyrysa i matka Horusa. Czczona głownie w File, lecz także na terenie całego Egiptu.

Przedstawiana jako kobieta, często z tarczą słoneczną pomiędzy krowimi rogami na głowie lub z hieroglifem w postaci tronu, który był jej imieniem.

Podobnie jak inne bóstwa żeńskie utożsamiana była w różnych okresach z innymi boginiami: Hathor, Bastet, Sachmet; także z Demeter i Astarte. Formy kultu Izydy przetrwały nie tylko kres cywilizacji egipskiej, ale i całą starożytność. Izyda była bardzo popularna w Rzymie, przetrwała w różnych aspektach i odmianach (ikonografia) nawet do czasów renesansu.

Izyda uważana była za panią życia oraz opiekunkę rodziny i magii. Ta ostatnia funkcja jest związana z mitem o tajemnym imieniu Re: bogini zdobyła je w zamian za pozbawienie boga uprzednio przygotowanej dla niego trucizny.

Okres hellenizmu[]

Kiedy Egipt został podbity przez Aleksandra Macedońskiego kult bogini uległ procesom hellenizacji. Głównym ośrodkiem kultu bogini stała się świątynia Serapejon w Aleksandrii. Kobiety z dynastii Ptolemeuszy uznawały Izydę jako swoją patronkę. Żona Ptolomeusza II, Arsinoe, występowała publicznie jako żywe wcielenie bogini i nosiła jej suknie i atrybuty, tak samo robiła Kleopatra VII.

Ośrodki Kultu[]

Najważniejsze ośrodki kultu, poza AleksandriaAleksandrią, znajdowały się w Abydos, Busiris i File.

Z Egiptu kult bogini rozprzestrzenił się we wszystkich koloniach greckich i w całym basenie Morza Śródziemnego, głównie w miastach nadmorskich, gdzie była czczona jako patronka marynarzy i kupców, z przydomkiem Pelagia, co znaczy "Morska". W Grecji, w Koryncie stała się tak popularna, że zajęła miejsce naczelnego bóstwa miasta. W [II wiek p.n.e.|II w. p.n.e.]] jej kult dotarł na Sycylię i do Italii. W Kampanii, w Puteoli, wówczas najważniejszym mieście portowym południa, powstał Serapejon, a w Herkulanum i Pompejach Izydejony. Stąd kult bogini dotarł do Rzymu. Cesarz Kaligula wybudował Izydzie świątynię na Polu Marsowym, zwanej tam Izydą Polną (Isis Campensis). Na północy Italii głównym centrum kultu była Akwileja. Jej wyznawcami byli także Kommodus i Domicjan. Kult Izydy przetrwał aż do VI w. n.e.

Zobacz także[]

  • Świątynia Izydy
Advertisement